تفاوت بین BPMS سنتی و «پلتفرم توسعه کم کد» بیش از هر چیزی یک تفاوت ماهیتی است. BPMS سنتی روشی برای انجام کارها بود در حالی که «پلتفرم توسعه کم کد» را می‌توان روشی برای اجرای پایدار مدیریت فرایند کسب‌و‌کار دانست.
همهٔ فعالین کسب‌و‌کارهای پویا در یک دهه اخیر دربارهٔ سیستم مدیریت فرایند‌های کسب‌و‌کار BPMS شنیده‌اند. اما اگر اخبار دنیای مدیریت فرایند را دنبال کرده باشید، در سال‌های اخیر حتماً عبارت « پلتفرم توسعه کم کد Low Code Platform» و وعدهٔ آن برای اعمال تغییرات بنیادی در BPMSها هم به گوشتان خورده است.
اما واقعاً تفاوت «پلتفرم کم کد» با BPMSها در چیست؟ آیا تفاوت به اختلاف در فناوری برمی‌گردد؟ آیا از نظر ماهیت و مفهوم دو پدیدهٔ متفاوت هستند؟ و یا این که اصلاً کل ماجرا یک شگرد بازاریابی است؟
فهرست مطالب
BPMS قرار بود چه باشد؟
BPMS ها روی کاغذ، راه حل رفع مشکلات چالش آفرین برای بسیاری از کسب‌و‌کار‌ها بودند. هر سازمان مجموعه‌ای از فرایند‌های مستقل و وابسته را داشت که قرار بود نرم افزار BPMS به صورت سیستماتیک با بهبود فرایند‌های کسب‌و‌کار مستقل و وابسته موجب بهبود بهره‌وری در آن سازمان‌ها شود.
این نرم‌افزار‌ها – BPMSهای سنتی – قرار بود باعث هموار شدن اتوماسیون، مدل‌سازی و پایش فرایند‌های سادهٔ هر روزهٔ سازمان‌ها شوند. مدیران ارشد سازمان‌ها در سراسر جهان به شکل عجیبی تحت تاثیر موج‌ها قرار می‌گیرند. کافی است تصور کنید که آن‌ها در دوره‌ای هر روز به تعابیری مثل «افزایش قدرت نظارت در مدیریت»، «کاهش ریسک» و «تطبیق‌پذیری بیشتر» به عنوان مزایای نرم افزار BPMS بر‌می‌خوردند. آن‌ها با مزایای زیر روبرو بودند:
- بهبود بهره‌وری: از طریق انطباق فرایند‌ها با قوانین و دستورالعمل‌ها در سازمان‌ها و مجبور ساختن فرایند‌ها به هموار شدن و حرکت به سمت سود بیشتر.
- انطباق فرایند‌ها: با نصب و استقرار BPMS. کارهای تکراری روزمره سازمان مکانیزه شده و کارها از طریق مسیرهایی از پیش تعریف شده و با قوانینی مشخص اجرا می‌شوند. این کار اشتباهات را به حدقل می‌رساند و از بروز گلوگاه‌ها جلوگیری می‌کند.
- انعطاف: هر تغییری در نحوه اجرای یک فرآیند خاص را می‌توان بدون برگزاری جلسات «تصمیم‌گیری دربارهٔ تغییر رویه» اعمال کرد. به سادگی پارامتر‌های جدید را اضافه نموده و بلافاصله کارکنان کارها را بر اساس آن‌ها پیش می‌برند.
وعده‌های BPMSهای سنتی به صاحبان کسب‌و‌کار
روی کاغذ هیجان‌انگیز است؛ نه؟ ولی مثل همهٔ چیز‌هایی که روی کاغذ فوق‌العاده به نظر می‌رسند در پروژه‌های BPMS هم موج شکست‌ها به راه افتاد.
مشکل چه بود؟
- فرایند‌های سازمان‌ها اغلب به شدت پیچیده هستند و میان چندین واحد سازمانی رفت و برگشت دارند.
- نرم‌افزار BPMS حتی از فرایند‌ها هم پیچیده‌تر بود. کاربرانی که قرار بود با این نرم‌افزار کار کنند نیاز به جلسات آموزشی و مشاوره‌های تلفنی متعدد و طولانی داشتند.
- سفارشی‌سازی این سیستم‌ها چنان کار پیچیده‌ای بود که انجام آن تنها توسط برنامه‌نویسان امکان‌پذیر بود. برای اعمال هر تغییر کوچک تیم فناوری اطلاعات سازمان باید درگیر می‌شد و عملا سازمان وابستگی زیادی به منابع داخلی خود داشت. منابعی که ممکن بود به هر علتی مانند مرخصی رفتن دردسترس نباشند و عملا دیگر کسی پاسخگوی مشکلات سازمان نبود.
BPMSها که قرار بود قوهای زیبای کسب‌و‌کار باشند ناگهان به جوجه اردک‌های زشت تبدیل شدند. تا جایی که در سال ۲۰۱۴ وبسایت معتبر bpm.com با انتشار این یادداشت از مرگ BPMSها گفت. اما حالا پلتفرم توسعهٔ کم کد، با تغییر ابدی ماهیت BPMSها چیزی بیشتر از یک حیات دوباره برای آن‌ها است.
پلتفرم توسعه کم کد حیات دوباره BPMSها
«پلتفرم توسعه کم کد» و BPMS
BPMSها حداقل در دههٔ نود میلادی برای مدیران ارشد راهکاری ایده‌آل بودند که چهار موضوع بزرگ بهبود بهره‌وری، اداره امور، کاهش ریسک و انطباق را برای سازمان آن‌ها به ارمغان می‌آوردند. با این حال، برای کارکنانی که به انجام کارهای ضمخت عادت کرده بودند BPMS هم چیزی شبیه به باقی امور بیهوده بود.
«پلتفرم توسعهٔ کم کد» جایگزینی برای BPMSها نیست. این شکل از پلتفرم توسعه، رویکرد فناورانه‌ای است که مسیرِ به‌کارگیری BPMSها را تغییر داده است. به جای سیستم نرم‌افزاری فربه و پیچیدهٔ BPMSهای سنتی، پلتفرمی مثل agileBPMS ابزار‌ها، منابع و امکاناتی را ارائه می‌دهد، که به وسیلهٔ آن می‌توان طی دوره‌ای نسبتاً کوتاه و با کمترین میزان دانش از کدنویسی از راهکار BPMS خود استفاده کرد.
به جای هزینه‌های سرسام‌آور و صرف زمان زیاد برای کدنویسی‌های دستی می‌توانید اپلیکیشن‌های مخصوص سازمان یا صنعت خود را با صرف تلاشی حداقلی بسازید. نیازهای نرم‌افزاری که ممکن است فرایندی باشند و یا حتی غیرفرایندی باشند. نکتهٔ قابل توجه دیگر قابلیت آن در ادغام با APIهای راهکار‌های طرف ثالث ارائه شده بر بستر SaaS است.
کلی ریچاردسون یکی از کارشناسان جهانی پلتفرم‌های توسعه کم کد دربارهٔ مزایای این پلتفرم می‌گوید:
- شما می‌توانید اپلیکیشن خود را ظرف چند دقیقه بسازید و به کار بگیرید.
- پیکربندی مبتنی بر داده (Data-driven configuration) یکی دیگر از مزایا است. به این معنی که اپلیکیشن‌ها را می‌توان با «رویکرد توسعهٔ سریع» Rapid Application Development (RAD) با کمترین فاصله میان ایده تا اجرا تولید کرد.
- هزینهٔ توسعه نرم‌افزار و انجام تست‌ها به حداقل خواهد رسید.
- مزیت دیگر توسعه مقرون به صرفه است. توسعه دهندگان با حداقل آموزش می‌توانند شیوهٔ توسعه اپلیکیشن‌های مورد نیاز سازمان خود در یک زیرساخت توسعهٔ کم کد را یاد گرفته و در سازمان خود به بهره‌برداری برسانند.
agileBPMS؛ نرم‌افزار مدیریت فرایند‌های کسب‌و‌کار پگاه آفتاب
اما؛ تفاوت BPMS با «پلتفرم توسعه کم کد» در چیست؟
- راه‌اندازی پلتفرم توسعهٔ کم کد آسان است و در اکثر مواقع بر پایهٔ فناوری رایانش ابری است. BPMSهای سنتی به طور معمول ۶ ماه زمان نیاز داشتند تا در محل سازمان‌ها استقرار پیدا کرده و به بهره‌برداری برسند.
- پلتفرم توسعهٔ کم کد ارزان‌تر است. به عنوان مثال با هزینه بسیار اندک امکان بهره‌برداری از agileBPMS برای سازمان فراهم می‌گردد. امکان خرید امتیاز بهره‌برداری و نیز امکان SaaS فراهم است. در حالی که BPMSهای سنتی صد‌ها هزار دلار هزینه روی دست سازمان می‌گذاشتند.
- کاربران معمولی سازمان می‌توانند با کمترین آموزش با استفاده از پلتفرم توسعه کم کد، مجموعه‌ای از راهکار‌های مورد نیاز را تولید کنند. در BPMSهای سنتی این موضوع به آموزش‌های طولانی و رسمی و دانش کدنویسی حداکثری نیاز داشت.
- پلتفرم توسعه کم کد می‌تواند با راهکار‌های طرف ثالثِ ارائه شده بر بستر SaaS ادغام شوند و این به معنی عبور کردن از بسیاری از موانع و پیچیدگی‌های BPMSهای سنتی است.
