آنالیز نگهداری و تعمیرات در طول دهه گذشته تغییرات زیادی کرده است. در این مدت ابزارها و فناوری‌های جدید توانایی‌های ما برای جمع‌آوری و پیشبینی دادهها را افزایش داده است. ابزارها و روش‌هایی که ما را در جهت اخذ تصمیمات آگاهانه‌تری که ۱۰ سال پیش امکانپذیر نبود، توانمند ساخته‌اند.
اما حالا که درک ما از آنالیز نگهداری و تعمیرات تغییر کرده است، چرا هنوز متکی بر همان چند شاخصِ تحلیلی معروف ۴۰ یا ۵۰ سال پیش هستیم؟
شاخص‌هایی مانند اثربخشی کلی تجهیزات (OEE) و زمان متوسط برای تعمیر (MTTR) تقریباً در همه فهرستهای شاخصهای تحلیل صنعتی غالب است. اما به عقیده کارشناسان، این شاخص‌ها نقص دارند. نه تنها این شاخصهای سنتی مستعد سوگیری و خطا هستند، بلکه اغلب هدفی را نیز دنبال نمی‌کنند. و زمانی که دادهها هدفی نداشته باشند، نمیتوانید از آنها برای گرفتن تصمیمات کلیدی مانند استخدام یک تکنسین اضافی یا افزایش تناوب یک کار استفاده نمایید.
به این دلیل ما ۱۰ شاخص کم‌تر شناخته شده و همچنین برخی نکات برای استفاده از آنها در برنامههای نگهداری و تعمیرات را اینجا گردهم آوردهایم که در هیچ فهرست دیگری آنها را نمی‌بینید.
فهرست مطالب
۱۰ شاخص نگهداری و تعمیرات برای آنالیز بهتر نگهداری و تعمیرات
۱. زمان صرف شده برای پشتیبانی از تولید
به چه معنی است؟
مجموع زمانی که تیم نگهداری و تعمیرات صرف فعالیتهای متمرکز بر تولید میکند. این شاخص معمولاً به طور هفتگی، ماهانه یا فصلی اندازهگیری میشود.
چگونه میتوان از این شاخص استفاده کرد؟
همه باید برای تکمیل یک سفارش بزرگ هر چند وقت یکبار با سعی و جدیت وارد کار شوند. اما هنگامی که هر چند وقت یکبار به هر روز تبدیل شود این نگهداشت است که لطمه میبیند. این شاخص کمک می کند تا انباشتگی کارها روی هم را قبل از وقوع، تشخیص داده و منابع را جهت جلوگیری از انباشته شدن کارها به روش دیگری تخصیص دهید. همچنین کمک میکند تا مدافع افزایش تعداد کارکنان در تیم خود یا افزایش بودجه آموزش شوید تا به کارکنان تولید کمک کنید وظایف جزئی نگهداری و تعمیرات را یاد بگیرند.
۲. پیگیری‌های پس از بازرسیها
به چه معنی است؟
تعداد دستور‌کارهای کار اصلاحی که پس از بازرسیهای معمول و روتین به وجود آمدهاند. معمولاً به صورت ماهانه، فصلی یا سالانه اندازهگیری میشوند.
چگونه میتوانید از این شاخص استفاده کنید؟
راههای مختلف بسیاری هستند که میتوانید از این شاخص برای آنالیز نگهداری و تعمیرات خود استفاده نمایید. میتوانید آن را بر اساس دستگاه، شیفت یا مکان دستهبندی کنید تا به بینشی در مورد عملکرد داراییهای فیزیکی یا تیم خود برسید. اما مفیدترین کار دستهبندی آنها بر اساس وظیفه است.
اگر برنامهٔ نت پیشگیرانه روتین شما شامل پیگیری تعمیرات انجام‌شده هم میشود، نشانه خوبی است. این یعنی برنامهٔ زمانی شما دقیق است و به معنی این است که دارید از مشکلات بزرگ‌تر جلوگیری میکنید. این به شما امکان میدهد تعمیرات رایج را نشانهگذاری کرده و فرایند‌هایی برای کارآمدتر کردن آنها ایجاد نمایید. به عنوان مثال برای دسترسی سریع‌تر میتوانید کیت قطعات درست کنید.
اگر درصد بازرسیهای ناموفق پایین بود میتوانید فواصل نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه را افزایش دهید. این کار بدون افزایش ریسک خاصی زمان و پول صرف شده برای انجام وظایف را کاهش میدهد.
نرم افزار نگهداری و تعمیرات پگاه آفتاب
۳. هزینه نت پیشگیرانه در مقابل هزینه خرابی
به چه معنی است؟
این شاخص در اصل مقایسهای بین هزینه نگهداری و تعمیرات اصلاحی (به عبارت دیگر هزینه کار و قطعات) و هزینه خرابی داراییها‌های فیزیکی (به عبارتی از دست رفتن تولید، کار و قطعات) در صورت انجام ندادن وظایف نگهداشت است.
چگونه میتوانید از این شاخص استفاده کنید؟
از این شاخصِ تحلیلی نگهداری و تعمیرات میتوان برای طرح‌ریزی استراتژی نگهداری و تعمیرات خود استفاده کنید. مثلا اگر بازرسیهای معمول تجهیز هزینه بیشتری از خرابی همان تجهیز برای شما در پی دارد، احتمالاً میتوانید به جای استراتژی نت پیشگیرانه، از روش استفاده تا خرابی برای آن تجهیز استفاده کنید.
همچنین میتوانید از این شاخص برای اولیت‌بندی کارها استفاده کنید تا بفهمید چگونه بودجه خود را به هر بخش تخصیص دهید.
نحوهٔ تصمیمگیری در مورد اعمال استراتژی نت پیشگیرانه بر روی تجهیزات
۴. هزینه بر اساس نوع استراتژی نگهداری و تعمیرات
به چه معنی است؟
هزینه کلی نگهداری و تعمیرات (به عبارت دیگر کار و قطعات) بر اساس نوع استراتژی نگهداشت شما (پیشگیرانه، اورژانسی، پیگیری) که معمولاً ماهانه، فصلی و یا سالانه مورد سنجش قرار می‌گیرد.
چگونه میتوان از این شاخص استفاده کرد؟
هزینههای بالا معمولاً نتیجه اجرای فرایندهای ناقص هستند. این شاخص باعث میشود پی ببرید که کدام فرایندها نیاز به اصلاح دارند تا بدین ترتیب بهرهوری را افزایش دهید.
مثلاً آیا دستور‌کارها شفاف نیستند و منجر به افزایش تعداد دفعات اقدامات تعمیراتی و هزینه انجام کار میشود؟ سعی کنید دستورالعملها را روشن کنید.
آیا برای انجام تعمیرات اورژانسی به صورت برون‌سپاری با پیمانکاری همکاری میکنید؟ میتوانید بر آموزشهای بیشتر تیم‌تان یا استخدام افراد متخصص سرمایهگذاری کنید.
۵. شروع به کار پاک پس از نگهداشت
به چه معنی است؟
تعداد دفعاتی که خط تولید پس از تکمیل اقدامات نگهداشت بدون توقف یا ایجاد ضایعات شروع به کار میکند. این شاخص به صورت ماهانه، فصلی یا سالانه اندازهگیری میشود.
چگونه میتوان از این شاخص استفاده کرد؟
بروز این شاخص در آنالیز وضعیت نگهداری و تعمیرات باعث کشف ارتباط مستقیمی بین کار تیم خود و بازدهی کار آنها میشود.
اگر تعداد شروع به کارهای پاک خط تولید پایین باشد، شانس دیگری به شما برای تشخیص مشکلات فرایند میدهد. مثلاً ممکن است متوجه شوید که اجزای خط تولیدتان قدیمی است و این باعث میشود تکنسینها اجزا را به شکل نادرستی بازسازی کنند و این موضوع منجر به توقف خط تولید شود. به روزرسانی برخی اجزای خط تولید تغییری ساده است که میتواند منجر به خروجی بالاتری شود.
۶. حجم انباشت کار
به چه معنی است؟
تعداد کل ساعاتی که صرف نگهداری و تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده و معوق شده است. این شاخص را به صورت هفتگی یا ماهانه پیگیری کنید.
چگونه میتوان از این شاخص استفاده کرد؟
این شاخص میتواند نعمتی باشد که به تیم شما کمک میکند در شرایط بغرنج نجات یابد. فاصله بین ساعات کار در دسترس نیروهای موجود و کل ساعات عقب افتاده خود را اندازه بگیرید. ممکن است متوجه شوید که میزان کار عقب افتاده بسیار بیشتر از توانایی تیم شما است. از آن استفاده کنید تا بودجه بیشتری را صرف اضافه‌کاری کارکنان، استخدام تکنسینهای دیگر یا آوردن پیمانکاران بیشتر کنید.
۷. ۱۰ دارایی مهم از لحاظ زمان خاموشی (Downtime)
به چه معنی است؟
این شاخص به معنی فهرستی از تجهیزاتی است که یا استهلاک بالایی دارند، یا بیشتر خراب میشوند و یا تعمیر آنها مدت زمان زیادی طول می‌کشد لیست این تجهیزات را هفتگی، ماهانه و سه ماهه باید بروز کرد.
چگونه میتوانید از این شاخص استفاده کنید ؟
این شاخص بزرگترین مشکلات شما را قابل مشاهده میسازد. ممکن است از آن تعجب کنید اما مشکلاتی که بیشتر در چشم هستند، از همه زودتر حل میشوند. این نوع از تحلیل فعالیتهای نگهداری و تعمیرات میتواند به شما در اولویتبندی تلاشهایی که برای حل مشکلات میکنید، تصمیمگیری سریع‌تر و سنجش تأثیر این تصمیم‌ها کمک نماید.
برای مثال اگر میدانید دارایی الف در بالای لیست خاموشی شما قرار دارد، میتوانید به سراغ یافتن دلیل آن بروید. آیا این اتفاق به این دلیل است که تعمیرات این تجهیز بیشتر طول می‌کشد؟ انجام وظایف و دستور‌کارها بر روی این تجهیز به تاخیر میافتد؟ آیا قطعه یا قطعاتی از این تجهیز به صورت مکرر خراب میشوند؟ پاسخ به این سوالات به شما این امکان را میدهد که به بینشی دربارهٔ این که در آینده چگونه از بروز این خرابی‌ها و خاموشی‌های جلوگیری کنید برسید. ممکن است تصمیم بگیرید از شر قطعات منقضی‌شده‌ای که مدام در حال خراب شدن راحت شوید. یا یک تکنسین اضافی برای انجام وظایف نگهداشت این تجهیز اختصاص دهید. یا میزان مناسب روغن‌کاری یاتاقان‌های این تجهیز را مشخص کنید. و اگر به نتیجه برسید که هیچ کدام از این تصمیم‌ها کارساز نیست با خیال راحت سرمایهگذاری و هزینه کردن برای خرید یک تجهیز جدید را توجیه میکنید.
۸. درصد نت برنامهریزی شده (در ۹۰ روز گذشته)
به چه معنی است؟
نسبت نگهداری و تعمیرات برنامهریزی شده به انواع دیگر نگهداشت طی ۹۰ روز گذشته را نشان میدهد.
چگونه میتوان از این شاخص استفاده کرد؟
این شاخص را میتوان مقیاسی برای سنجش پیشرفت دانست. تغییر از نگهداری و تعمیرات واکنشی به نت بابرنامه یک شبه اتفاق نمیافتد. داشتن یک بازه زمانی مشخص برای این کار به شما این امکان را میدهد که بین عملکرد و نتایج ارتباط واضحی برقرار کنید. شما میتوانید با این شاخص بین آنچه اتفاق افتاده و تاثیر آن بر اهداف نهایی خود ارتباطی برقرار کنید.
به عنوان مثال اگر درصد نت بابرنامهٔ شما کاهش یافته است، میتوانید به آنچه در ۹۰ روز گذشته اتفاق افتاده و باعث این افت شده نگاهی بیاندازید و تصمیم جدیدی بگیرید. دلیل این افت ممکن است بروز یک خرابی بزرگ و غیرمنتظره یا افزایش فعالیتهای نگهداشت مربوط به حمایت از واحد تولید در فصل شلوغی از سفارش‌های کسب‌و‌کار باشد. اگر به دنبال این هستید که نسبت نت بابرنامهٔ خود به دیگر انواع استراتژیهای نگهداشت را افزایش دهید، سعی کنید فرایند درخواست کارهای خود را بهبود دهید تا بتوانید هرچه زودتر متوجه مشکلات شوید. یا بازههای بازرسی را برای تجهیزاتی که بیشترین موارد خرابی غیرمنتظره را دارند کاهش دهید.
۹. زمان آچار‌به‌دستی یا Wrench Time (در ۹۰ روز گذشته)
به چه معنی است؟
مدت زمانی که تکنسینها به عنوان بخشی از کل زمان لازم برای تکمیل یک وظیفهٔ نگهداشت و صرف نظر از اقدامات پیش‌نیاز و پسینی، صرف کار بر روی یک قطعه از تجهیز میکنند را زمان آچار‌به‌دستی می‌نامند. این شاخص را معمولاً بر اساس خود وظیفه یا به طور میانگین هفتگی، ماهانه و فصلی اندازهگیری میکنند.
چگونه می توان از این شاخص استفاده کرد؟
زمان آچار‌به‌دستی ابزاری رایج در تحلیل وضعیت نگهداشت است، اما اغلب از آن به شکلی اشتباه استفاده میشود. معمولاً به شکل غیرمنصفانه‌ای تکنیسین‌ها مقصر نرخ پایین زمان آچار‌به‌دستی شناخته میشوند. همین قضاوت ناعادلانه باعث بروز مشکلی به نام «تورم زمان آچار‌به‌دستی» میشود؛ به این معنا که تکنیسین‌ها برای به دردسر نیافتادن دربارهٔ نرخ پایین آچار‌به‌دستی‌شان اعداد را سرهم‌بندی میکنند..
زمان کم آچار‌به‌دستی نه به خاطر عدم توانایی تکنسینها که معمولاً به دلیل وجود اشکالی در فرایندهاست. نرخ کم آچار‌به‌دستی باعث میشود کارهای بیشتری به تعویق بیافتد، رویکرد نگهداشت بیشتر به سمت نت واکنشی برود و هزینهها صرف مشکلاتی شود که میتوان از آنها جلوگیری نمود.
برای استفاده از شاخص زمان آچار‌به‌دستی در تحلیل وضعیت نگهداری و تعمیرات، با وظایفی شروع کنید که کم‌ترین امتیاز را دارند. این وظایف را گام به گام با تکنسین ها مرور کنید. با هم کار کنید تا دریابید کجا فرایندهای عیرشفاف و مبهم یا ناقص باعث تأخیر در کار میشوند. هنگامی که کار را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید، گلوگاهها را راحت‌تر پیدا میکند. نتیجه آن در ازای زمان و هزینه تیم شما میارزد.
دلایل رایج پایین بودن زمان آچار‌به‌دستی و نحوه رفع آن
۱۰. میزان تکمیل دستور‌کارهای ایمنی و بهداشت
به چه معنی است؟
به معنی تعداد دستورکارهایی است که به منظور رعایت بهداشت و ایمنی یا رعایت الزامات قانونی، کامل شده‌اند. این شاخص معمولاً ماهانه، سه ماهه و سالانه مورد سنجش قرار می‌گیرد.
چگونه میتوان از این شاخص استفاده کرد؟
برخی از شاخص‌ها کمی و بقیه کیفی هستند. این شاخص از آن‌دست از معیارهای کیفی است که برای سنجش عملکرد تیم نگهداری و تعمیرات استفاده میشود و تأثیر آن بر کسب و کار شما ضروری است. یک محیط کاری ایمن، میزان حوادث را پایین آورده و بهرهوری و روحیهٔ تیم را بالا نگه می‌دارد. قبول شدن در ممیزیها و رعایت تعهد برای ایمنی کارکنان و اجتناب از جریمه‌های قانونی بسیار مهم است.
ترکیب این شاخص‌ها و سه هدف بسیار مهم
تمام شاخصهای ذکر شده در بالا به خودی خود قوی هستند. اما وقتی با هم ترکیب میشوند، روند تحلیل وضعیت نگهداری و تعمیرات شما را بسیار تقویت و به شما کمک میکنند به سه هدف مشترک برسید:
۱. بودجه بیشتر و زمان بیشتری برای نگهداری و تعمیرات به دست بیاورید
شاخص‌هایی که باید ترکیب شوند:
- هزینه بر اساس نوع استراتژی نگهداری و تعمیرات
- شروع به کار پاک پس از نگهداشت
- ۱۰ دارایی مهم از لحاظ زمان خاموشی (Downtime)
به دست آوردن پول و زمان بیشتر برای نگهداری و تعمیرات به معنای پیروزی بر هر کسی است که بودجه‌ای تقسیم کرده و هر کسی است که در تولید پیشگام است. سریع‌ترین راه برای دخیل کردن آنان، همراستا کردن برنامه خود با اهداف آنها است. سه شاخص بالا به شما کمک میکنند به این هدف دست یابید.
ابتدا هزینه – فایدهٔ نت پیشگیرانه را برجسته کنید. نگهداری و تعمیرات پیشگیرانهٔ منظم ممکن است در ابتدا گران به نظر برسد؛ اما تنها یک مورد تعمیر اضطراری تجهیزات میتواند تا ۲۵۰۰۰۰ دلار هزینه داشته باشد. اگر هزینهها را بر اساس نوع استراتژی نگهداری و تعمیرات مشخص کنید، متوجه خواهید شد که کسب‌و‌کار شما با نگهداشت واکنشی چقدر ضرر کرده و سرمایهگذاری بر روی نت پیشگیرانه چقدر میتواند به سود شما باشد.
سپس وقت آن است که به تیم تولید تکانی دهیم. از شروع به کارهای پاک خط تولید پس از انجام اقدامات نگهداشت استفاده کنید تا به بخش تولید نشان دهید که برای منافع آنها اهمیت قائل شده‌اید. این موضوع بر روی این تاکید میکند که هر‌آن‌چه که برای نگهداری و تعمیرات مطلوب است اغلب برای واحد تولید نیز مطلوب است.
در پایان باید بدانید که هیچکس بدون برنامه منابع بیشتری به شما نخواهد داد. برنامه شما نقشهٔ راهی برای نحوه استفاده از زمان و پول اضافی‌تان است. با برنامه مشکل را قابل اندازهگیری کرده و کاملاً مشخص میکنید که تلاش خود را در کجا متمرکز کنید.
۲. تیم نگهداری و تعمیرات خود را وادار به تغییر کنید
شاخص‌هایی که باید ترکیب شوند:
- درصد نت بابرنامه (در ۹۰ روز)
- زمان آچار‌به‌دستی (پس از ۹۰ روز)
- میزان پیگیری‌های پس از بازرسیها
تغییر سخت است و این کار شما را به عنوان مدیر و رهبر نگهداشت برای آشنایی کارکنان خود را یک سیستم و یا فرایند جدید کاری سخت‌تر میکند. بهترین راه برای تغییر نظر مخالفان این است که به آنها نشان دهید چگونه برنامه شما بزرگترین مشکلات آنها را از بین میبرد. سنجش و پایش شاخصهای بالا یکی از راههای انجام این کار است.
این داده ها به شما این امکان را میدهند تا نحوه عملکرد قبل از تغییر (یعنی نت واکنشی و سرخوردگی ناشی از کارهای حدسی) و آنچه را که از زمان پیاده‌سازی سیستم یا فرایند جدید انجام داده‌اید را با هم مقایسه کنید. از همان ابتدا با پدیدار شدن بازدهی تغییر، قانع کردن منتقدان و گسترش پروژه آسانتر میشود؛ خواه این پروژه راه یک نرم افزار نگهداری و تعمیرات یا اجازه به اپراتورها برای انجام تعمیرات معمول باشد.
۳. برنامه نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه‌ای بسازید که باعث رشک بیشتر شرکت‌های دیگر شود
شاخص‌هایی که باید ترکیب شوند:
- هزینه بر اساس نوع استراتژی نگهداشت
- میزان پیگیری‌های پس از بازرسیها
- هزینه نت پیشگیرانه در مقایسه با هزینه خرابی
بهترین برنامههای نت پیشگیرانه آن‌هایی نیستند که حاوی بیشترین PMها هستند بلکه در عوض، کارآمدترین PMها را در خود دارند. این به معنای انجام کار درست در زمان درست است. این شاخص‌ها به شما در دستیابی به این تعادل کمک میکنند.
سنجش هزینه بر اساس نوع استراتژی نگهداشت به شما کمک میکند تا منابع را به کارهای پیشگیرانه اختصاص داده و کارایی PMهای خود را بسنجید. میتوانید پیگیری کنید که آیا استراتژیهای کاهش هزینه مؤثر هستند یا خیر و مطمئن شوید که آنها به هزینههای واکنشی منجر نمیشوند.
هوشیار بودن نسبت به پیگیری‌های بعدی پس از اقدامات نگهداشت راهی برای بهینهسازی تناوب انجام PMها است. اگر بازرسی‌ای منجر به اقدام اصلاحی نمیشود، میتوانید بازههای بازرسی را طولانی‌تر دهید. این بدان معناست که میتوانید از ساعات کاری و قطعات کمتری استفاده کنید و این پول و زمان را در جای دیگری صرف نمایید. به طور مشابه، مقایسه هزینههای نگهداری و تعمیرات اصلاحی و هزینههای خرابی کامل به شما این اطمینان را میدهد که پول خود را برای کارهای پیشگیرانه ای که ارزش ندارند، خرج نمیکنید.
بهرین شیوهٔ تحلیل وضعیت نگهداری و تعمیرات، مدام در حال تکامل است
بهترین شاخصهای نگهداری و تعمیرات هدف دارند. آنها به طور مدام جمع آوری شده و مورد استفاده قرار میگیرند. آنها تصمیمات را هدایت کرده و به شما اطلاع میدهند که چگونه برنامه نگهداشت خود را به صورت روزانه اجرا کنید. این شاکلهٔ تحلیل موفق وضعیت نگهداری و تعمیرات است.
از طرف دیگر، تحلیل وضعیت نگهداری و تعمیرات یک کار پویا است. شاخصهای خود را به طور منظم بازبینی کنید تا مطمئن شوید که هنوز هم با اهداف شما و نحوه عملکرد تیم نگهداشت شما هم‌سو هستند. برخی از شاخصهای ذکر شده در بالا ممکن است در حال حاضر برای شما کارساز باشند، اما ممکن است برخی دیگر را در شش ماه آینده یا شاید ۵ سال آینده موثرتر ببینید.
سرانجام بهترین روش تحلیل وضعیت نگهداری و تعمیرات شامل دادههایی است که برای سایر بخش‌ها نیز مفید باشد. اگر بتوانید شاخصهای بالا را برای حل چالشهای سایر واحدهای کسب‌و‌کار خود به هم مرتبط کنید، به خوبی در راه ایجاد برنامه نگهداری و تعمیرات در سطح جهانی قرار دارید.
