سازمان‌ها زمان قابل توجهی را برای طراحی یک برنامهٔ نت پیشگیرانه صرف می‌کنند. برنامه‌ای که قدمی رو به جلو برای جلوگیری از خرابی‌ها، بهبود وضعیت نگهداری تجهیزات و اهدافی از این قبیل است. وقتی یک برنامهٔ نت پیشگیرانه به کار گرفته می‌شود معمولاً سازوکار مشخصی برای مرور و ارزیابی مجدد فعالیت‌های صورت گرفته در این برنامه، که ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌کنند یا موجب ایجاد اختلال در کار‌ها می‌شوند، وجود ندارد. بسیاری از سازمان‌ها علی‌رغم داشتن یک برنامه نت پیشگیرانه همان مسیر‌های گذشتهٔ خود را دنبال می‌کنند و وقتی یک خرابی در تجهیزات‌شان رخ می‌دهد غافل‌گیر می‌شوند.
بهینه‌سازی نت پیشگیرانه چیست؟
به منظور ایجاد توازن میان ریسک خرابی و هزینه‌های نگهداری و تعمیرات، باید بر اساس پارامتر‌های تاریخچه خرابی‌ها و تجزیه و تحلیل عملکرد برنامه به صورت دوره‌ای برنامه نت پیشگیرانه را مورد بررسی قرار داد. به این عمل «بهینه‌سازی نگهداری و تعمیراتِ پیشگیرانه» می‌گوییم. «بهینه‌سازی نت پیشگیرانه» (PMO) رویکردی است که در آن به دنبال بهبود مداوم، انجام کار به منظور افزایش بهره‌وری و اثربخشی فعالیت‌های نگهداری و تعمیراتی هستیم. هم‌چنین «بهینه سازی نت پیشگیرانه» می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- افزایش مقرون به صرفگی
- بهبود قابلیت اطمینان
- افزایش زمان آماده به کار تجهیزات و ماشین‌ها
- افزایش درک سازمانی از سطح ریسکِ قابلِ مدیریت
- کاهش ابهام وظایف نگهداری و تعمیراتی که به صورت مبهمی نوشته شده‌اند
- جلوگیری از صدور PMهای زائد
- اجازهٔ تمرکز مجدد روی منابعی که فعالیت‌های نت پیشگیرانه را به شکست می‌کشانند
روش‌های بهینه‌سازی جدول زمان‌بندی PMها
سه روش مرسوم برای بهینه‌سازی جدول زمان‌بندی PMها وجود دارد:
۱. نگهداری و تعمیرات بر پایهٔ قابلیت اطمینان
۲. گزارش خرابی و سیستم اقدامات اصلاحی
۳. رویکرد مبتنی بر قضاوت
فهرست مطالب
۱. نت بر پایه قابلیت اطمینان (RCM)
روش «نت بر پایه قابلیت اطمینان» (RCM) برای اطمینان بخشی به سیستم‌ها، به ادامه انجام کار مورد نیاز برای عملیات‌ها، صورت می‌گیرد. هدفِ یک برنامه «نت بر پایه قابلیت اطمینان» به کار گرفتن یک جدول زمان‌بندی منحصر‌به‌فرد برای هر تجهیز حیاتی در سازمان است. نویسندهٔ کتاب RCM2، جان موبرای، «نت برپایه قابلیت اطمینان» را به عنوان فرایندی برای ایجاد حداقلی از سطح ایمنی در نگهداشت تجهیزات معرفی می‌کند.
بنا بر نظر وب‌سایت معتبر reliabillityweb.com هم هر برنامه‌ای باید این اصول چهارگانه پایه‌ای را برای ارائهٔ یک «نت برپایه قابلیت اطمینان» کارآمد ارائه دهد:
- برنامه با هدف حفظ عملکرد سیستم، برنامه‌ریزی شده و ساختار داده شده باشد
- نحوهٔ شکست وظایف (مُدهای خرابی) را مشخص کند
- مُدهای خرابی را بر اساس درجه اهمیت مشخص کند
- برای مُدهای خرابی مهم، گزینه‌های قابل اجرای نگهداشت – تعمیراتی را مشخص و اثر‌بخش‌ترین آن‌ها را انتخاب کند
در راهنمای منتشر شده از استاندارد SAE JA1012 نیازمندی‌های اساسی یک برنامه که باید پیش از طراحی یک «نت بر پایه قابلیت اطمینان» (RCM) در نظر گرفته شوند با این هفت سوال آغاز می‌شود:
- موردی که باید انجام شود و استانداردهای عملکرد مرتبط با آن چیست؟
- از چه طرقی می‌توان عملکرد‌های مورد نیاز را فراهم کرد؟
- هنگام رخ دادن هر خرابی چه اتفاقی می‌افتد؟
- نقاط ضعف هر کدام چیست؟
- چه وظایف سیستماتیکی به شکلی فعال قادرند از بروز پیامد‌های شکست جلوگیری کنند یا برای رسیدن به درجه‌ای از رضایت این پیامد‌ها را کاهش دهند؟
- هنگامی که یک عمل پیشگیرانه مناسب پیدا نمی‌شود، باید چه کرد؟
چهار فاز برای هر پروژه «نت بر پایهٔ قابلیت اطمینان» (RCM):
تصمیم: استدلال و برنامه ریزی بر اساس نیاز، آمادگی سازمان و نتایج مورد انتظار
تجزیه و تحلیل: انجام مطالعات RCM به نحوی که یک خروجی با کیفیت را تدارک ببیند
استقرار: عمل کردن به توصیه‌های مطالعات RCM برای به روزرسانی تجهیزات، سیستم‌های نگهداری و تعمیرات، روند‌ها و طراحی روش‌های بهبود
مزایا: اندازه‌گیری بهبود و تببین فرصت‌ها برای بهبود‌های بیش‌تر
چهار فاز برای هر پروژه نت بر پایهٔ قابلیت اطمینان
رویکرد «نت بر پایهٔ قابلیت اطمینان» یک فرایند چند وجهی است که به زمان، تلاش و حمایت مدیران ارشد، سهام‌داران عمده، تیم نگهداری و تعمیرات و گروه‌های دیگر نیاز دارد. به همین خاطر، «نت بر پایهٔ قابلیت اطمینان» بهترین شیوه برای بهبود اثربخشی در اندازهٔ بزرگ، پروژه‌های مهم و تجهیزات حیاتی به شمار می‌رود .
۲. سیستم گزارش خرابی و اقدامات اصلاحی (FRACAS)
سیستم «گزارش‌دهی خرابی، تجزیه و تحلیل و اقدامات اصلاحی» (FRACAS) روش سریع‌تری برای بهینه‌سازی PMها است؛ که بر خلاف «نت بر پایهٔ قابلیت اطمینان» به برنامه‌ریزی و ارزیابی گستردهٔ برنامه PM نیار ندارد. FRACAS سیستمی است که فرایندی برای گزارش‌گیری، طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل خرابی‌ها و برنامه‌ریزی اقدامات اصلاحی در پاسخ به خرابی‌های متداول فراهم می‌کند. این شیوه، ریشهٔ علل خرابی را شناسایی و بر اساس تجزیه و تحلیل آن‌ها به استقرار بهترین راهکار برای پیش‌بینی مشکل یا جلوگیری از تکرار آن کمک می‌کند.
چرخه سیستم گزارش خرابی و اقدامات اصلاحی
سیستم گزارش خرابی و اقدامات اصلاحی (FRACAS) شامل این موارد است:
- گزارش خرابی (FR) خرابی‌های دارایی یا سیستم، معمولاً از طریق یک گزارشِ نقص، گزارش خرابی یا در یک سیستم مکانیزه مدیریت نگهداری و تعمیرات (CMMS) گزارش می‌شوند.
- تجریه و تحلیل (A) ترتیب دادن تجزیه و تحلیل برای شناسایی علل ریشه‌ای خرابی.
- اقدامات اصلاحی (CA) شناسایی، انجام و صحت‌سنجی اقدامات اصلاحی برای ممانعت از تکرار خرابی‌های مشابه در آینده.
خروجی معمول FRACAS شامل معیار‌های مهم عملکرد کلیدی شامل زمان بین دو خرابی، زمان بین دو تعمیر، مدت زمان مورد نیاز برای تعمیر، نتیجه قابلیت اطمینان و مدل توزیع خرابی ـ حادثه بر اساس نوع آن‌ها است. مدل FRACAS اطلاعات مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل علل ریشه‌ای خرابی (RCFA) و «نگهداری و تعمیرات با قابلیت اطمینان» (RCM) را فراهم می‌کند.
۳. روش قضاوت محور
روش «قضاوت محور» برای بهینه‌سازی PMها درست همان چیزی است که به نظر می‌رسد. فرایندی که شاملِ «تیم مشاور نگهداری و تعمیرات» و «مهندسان سیستم» برای نیل به برنامه‌ای است که براساس قضاوتِ نحوهٔ عملکرد تجهیز، جدول زمان‌بندی PMهای تجهیزات را می‌سازد.
رویکرد قضاوت محور به اندازهٔ RCM و FRACAS دقیق نیست و داده‌ها در آن شاخص‌های عملکردی مشابهی را تولید نمی‌کنند. اما گاهی اوقات صرف هزینه و زمان برای دنبال کردن داده‌های یک تجهیز کار معنی‌داری نیست. بهینه‌سازی PMها به روش قضاوت محور بهترین رویکرد برای دارایی‌های غیرحیاتی است که تعمیر یا جایگزینی آن‌ها ارزان است.
یک سیستم نرم‌افزاری نگهداری و تعمیرات (CMMS) چگونه می‌تواند کمک کند؟
از زمان طی شدن شش گامِ مورد نیاز برای طراحی «جدول زمان بندی نت پیشگیرانه» دیگر همواره جدول زمان‌بندی، و ردگیری و تجزیه و تحلیل اطلاعات از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار خواهند بود. قابلیت‌های مختلف یک CMMS می‌تواند به تسهیل این فرایند کمک کند.
اتوماسیون فرایند و روش صدور PM
یک CMMS با ابزار‌های اتوماسیونی که دارد موجب کاهش ناپدید شدن کار‌های زمان‌بندی شده و خرابی‌های تجهیزات می‌شود و تا حد امکان باعث افزایش کارآمدی و اثربخشی PMها به عنوان دو عامل بهینه‌سازی PMها می‌شود. صدور درخواست‌های کار PM، زمان‌بندی PM و پایش آن‌ها هم به تسهیل بهبود مستمر برنامهٔ نگهداری و تعمیراتِ پیشگیرانهٔ سازمان کمک می‌کند.
- صدور خودکار PM
کاربران می‌توانند از «PM تقویمی» یا «مشروط سررسید مقداری» برای همهٔ دارایی‌ها خود بهره ببرند. این‌ها شامل شرح مفصلی از دستور‌العمل‌ها و چگونگی خوانده شدن به فرم و دیگر اطلاعات حیاتی بر انجام موثر کار مربوط به PM هستند.
- جدول زمانی وظایف PM
جداول زمان‌بندی PMها کاربران را قادر می‌سازد تا منابع‌کاری و قطعات یدکی مورد نیاز را به همان میزان PM خودکار صادر شده بر اساس استفاده‌ٔ روزانه، هفتگی و ماهانه، با یکدیگر انطباق دهند.
- بازرسی‌ها
کاربران می‌توانند بازرسی ها را با دقت ثبت و نگهداری کنند و دستورکار‌های اصلاحی را برای زمان‌های عدم موفقیت در بازرسی تجهیز، صادر کنند.
نت پگاه آفتاب
انواع pm در نت پگاه آفتاب
ردگیری و تجزیه و تحلیل جدول زمان‌بندی PMها
RCM و FRACAS هر دو نیاز به ردیابی و تجزیه و تحلیل حداکثری فرایند PMها دارند. با گزارش‌های تفصیلی درخواست‌کارهای با برنامه و اضطراری و ابزار‌های گزارش‌ساز و داشبورد نرم‌افزار نت پگاه آفتاب، سازمان‌ها می‌توانند همواره تاریخچهٔ دستور‌کارها، خرابی‌ها، هزینه‌ها و اجزای بهای تمام شده را که در خلال فرایند مدیریت درخواست کار ثبت شده‌اند را با چند کلیک در اختیار داشته و کلیه داده‌های مورد نیاز برای آنالیز در دو روش RCM و FRACAS به سهولت در دسترس قرار دارد.
- گزارش‌ها
ابزار‌های گزارش‌گیری نت پگاه آفتاب همهٔ داده‌های حیاتی سازمان شما را به صورت متمرکز در اختیار قرارداده و هم‌چنین به وسیلهٔ آن می‌توان به صورت خودکار بر اساس مهم‌ترین «شاخص‌های کلیدی عملکرد» (KPI) گزارش تولید کرد و از به روزرسانی خودکار آن‌ها مطمئن بود.
- داشبورد‌ها
داشبورد‌ها و نمودار‌های مربوطه را می‌توان بر اساس داده‌های وارد شده یا تولید شده در CMMS روی همهٔ توقف‌‌های تجهیز، دارایی‌های حیاتی، زمان میان دو خرابی (MTBF)، میزان زمان آماده‌به‌کار و چیزهایی از این قبیل تولید کرد. این موضوع می‌تواند به سازمان شما برای فهم بهتر نحوهٔ عملکرد تجهیزات و تصمیم‌های مورد نیاز آتی بری بهبود فرایند نگهداشت کمک کند.
نمونه‌ای از داشبورد
نمونه‌ای از داشبورد ۲
در پایان برخی از اثرات CMMS در بهینه‌سازی نت پیشگیرانه به شرح زیر است:
- کاهش ۳۰ درصدی اقدامات اصلاحی
- افزایش ۲۰ تا ۸۰ درصدی در میزان نگهداشت‌های برنامه‌ریزی شده
- افزایش ۵۰ درصدی بازده سرمایه‌گذاری دارایی‌ها
- افزایش ۷۷ درصدی انطباق کار‌ها با PMهای صادر شده
